Terminy premiery

8 listopada 2006 roku ówczesny lider działu Microsoftu zajmującego się klienckim systemem operacyjnym, Jim Allchin, napisał na swym blogu, iż tworzenie Visty zostało zakończone i rozpoczęła się produkcja. Dla użytkowników licencji grupowych system Windows Vista był dostępny już od 30 listopada 2006, w wersji pudełkowej oraz preinstalowany w nowych komputerach jest dostępny od 30 stycznia 2007 w Polsce i 29 stycznia na świecie. Tego dnia były prezes Microsoftu, Bill Gates, o 16:45 (czasu lokalnego) uroczyście dokonał premiery nowego produktu. Oficjalna polska premiera systemu odbyła się 7 marca 2007 roku^[3], jednakże zakup systemu Windows Vista był już możliwy od 25 stycznia 2007.

Nowości w Windows Vista

Do nowości w Vista należy między innymi Windows Presentation Foundation (WPF, Avalon) i Windows Communication Foundation (WCF, Indigo). Miał się wśród nich znaleźć także nowy system plików, WinFS, projekt ten został jednak porzucony. Wszystkie te trzy elementy zostaną zebrane pod wspólną nazwą WinFX. Z nowości dostępny również całkowicie nowy wygląd, bazujący na silniku Aero. Została dodana obsługa nagrywania płyt DVD. Do graficznych nowości należy też nowy wygląd przycisku "Start", który wygląda jak trójwymiarowa kula zawierająca logo Windows Vista, ale bez napisu start.

Znana z Windows XP Service Pack 2 Zapora systemu Windows została rozbudowana. W systemie Windows Vista, zapora obsługuje ruch wchodzący i wychodzący, umożliwia definiowanie reguł na warstwachtransportowej i sieciowej z uwględnieniem specyfiki protokołów IPSec oraz IPv6. Zapora systemu Windows Vista pozwala na pełne zarządzanie nie tylko przez GUI ale i przez wiersz poleceń oraz Group Policy.

Do systemu dołączony został również program chroniący przed programami szpiegującymi (dostępny jako darmowy dodatek dla legalnych kopii systemów XP i Server 2003) o nazwie Windows Defender (dawniejMicrosoft Windows AntiSpyware (Beta)), tworzony na podstawie programu GIANT AntiSpyware firmy Giant Company Software Inc., wykupionej przez Microsoft 16 grudnia 2004.

Inną nowością są trójstopniowo (zamiast dwustopniowo) limitowane konta, dzięki którym będzie można lepiej dopasować poziom uprawnień do użytkownika. Nowy rodzaj kont, Least Privileged User Account (LUA), któremu zawdzięczamy trójstopniowe uprawnienia, jest najbardziej ograniczony i sprowadza się do jedynie podstawowych uprawnień, takich jak korzystanie z Internetu (jest możliwe odcięcie takiemu użytkownikowi dostępu do niektórych stron), czy eksploracja jego własnych folderów. Warto również wspomnieć o możliwości korzystania z kontroli rodzicielskiej, dzięki której można określić, w jakim zakresie czasu i jak długo dziecko może korzystać z komputera, a także w jakie gry może grać.

Został wprowadzony nowy model aktualizacji, tzw. hot patching, dzięki któremu w większości przypadków instalacja aktualizacji odbywa się w tle, bez restartowania komputera.

Kolejną nową funkcjonalnością jest wbudowane w edycję Ultimate rozwiązanie BitLocker pozwalające na szyfrowanie całych partycji. Szyfrowanie to może wykorzystywać między innymi sprzętowe moduły TPM.

Windows Vista jest reklamowany przez Microsoft jako wydajniejszy, bezpieczniejszy i bardziej przyjazny dla użytkownika^[4]. Zdaniem Microsoftu, najważniejsze zmiany i usprawnienia są następujące:

• Dzięki nowej technologii ładowania i zamykania systemu, system wraca ze stanu wstrzymania w nie więcej niż 2 sekundy, a ładowanie się systemu trwa krócej niż w Windows XP.
• Aplikacje ładują pliki 15% szybciej niż w Windows XP.
• Dzięki funkcji ReadyBoost możemy użyć pendrive w celu polepszenia wydajności komputera.
• Nowy instalator, który umożliwia zainstalowanie systemu w około 15 minut (Windows XP instalował się 20-45 min).
• Wprowadzone nowe zabezpieczenia ochrony treści opierają się na mechanizmach uruchamianych podczas bezczynności systemu. W efekcie nie kolidują one z pracą użytkownika, jednak powodują większe zużycie procesora, nawet kiedy system jest bezczynny^[5][6][7].
• Narzędzie tworzenia obrazów instalacyjnych i dysków twardych – ImageX i format ich zapisu Windows Imaging Format (WIM)
• Zmodyfikowana funkcja Przywracania systemu, w której tworzonych jest mniej koniecznych punktów przywracania, co jest równoznaczne z oszczędnością miejsca na dysku.
• Usprawniona wyszukiwarka plików; potrafi wyszukiwać wszelkie pliki użytkownika według nazwy, rozszerzenia a także słów kluczowych podanych przez użytkownika. Możliwe jest także wyszukiwanie z użyciem języka naturalnego. Praktycznie każda aplikacja w systemie zawiera pole do wyszukiwania plików. Funkcja ta jest odpowiedzią na Spotlight firmy Apple.
• Zostało ułatwione przenoszenie danych między komputerem a urządzeniami przenośnymi.
• Usprawnione zostało przenoszenie plików i ustawień użytkownika pomiędzy komputerami.
• Nowa wersja przeglądarki Internet Explorer 7 (przeznaczona do Windows Vista wersja wykorzystująca mechanizmy niedostępne dotąd w systemach Windows, takie jak na przykład Mandatory Integrity Levels). Procesy przeglądarki odseparowane są od pozostałej części systemu, przez co znacząco zwiększa się poziom bezpieczeństwa w stosunku do poprzedniej wersji IE. Z punktu widzenia zwykłego użytkownika,Internet Explorer 7 oferuje funkcjonalność podobną do funkcjonalności innych nowoczesnych i bezpiecznych przeglądarek (takich jak Mozilla Firefox czy Opera), z czego najbardziej zauważalną jest przeglądanie w kartach.
• Nowy klient poczty Windows Mail – następca Microsoft Outlook Express.
• Nowy mechanizm logowania błędów, znany pod nazwą kodową Crimson. Jego zadaniem jest monitorowanie, zarządzanie i raportowanie kondycji systemu.
• Nowy format dokumentów XPS, bazujący na XML-u (alternatywa dla PDF).
• Wprowadzono narzędzia umożliwiające sprawowanie kontroli rodzicielskiej.
• Nowa wersja odtwarzacza multimediów Windows Media Player oznaczona numerem 11.
• Windows Movie Maker ze wsparciem technologii High Definition.
• Windows DVD Maker, pozwalające przechwytywać materiał wideo, tworzyć płyty DVD z filmami oraz tworzyć efektowne pokazy slajdów.
• Windows Photo Gallery – aplikacja służąca do zarządzania zbiorami zdjęć i obrazów.
• Windows Driver Foundation – usprawniona obsługa sterowników sprzętu komputerowego.
• Obsługa formatu nośników nowej generacji HD DVD oraz Blu-ray (jeżeli twórca konkretnego filmu wyrazi takie życzenie, oglądanie zabezpieczonych treści w wysokiej rozdzielczości może wymagać posiadania bardzo specyficznego sprzętu, włącznie z certyfikowaną przez Microsoft kartą graficzną, dźwiękową oraz monitorem)^[6]
• Windows SideShow – funkcja umożliwiająca obsługę dodatkowego, małego ekranu LCD (o przekątnej ok. 3") montowanego na zewnętrznej części obudowy niektórych komputerów przenośnych bez włączania komputera. Mogą być na nim pokazywane m.in. stan baterii, zegar, menu sterowania funkcjonalnością odtwarzacza mp3 lub informacje o nowych wiadomościach e-mail.
• Obsługa tworzonej przez Microsoft sieci P2P znanej pod nazwą kodową Avalanche, połączonej z oprogramowaniem "Windows Meeting Space", umożliwiającym m.in. dzielenie się zasobami pulpitu online.
• Nowe czcionki przystosowane do ClearType: 2 szeryfowe (Cambria i Constantia), 4 bezszeryfowe (Segoe UI, Calibri, Candara i Corbel), jedna o stałej szerokości znaku (Consolas) i inne.
• Nowy sposób obsługi tekstu i czcionek z wykorzystaniem Unicode i możliwości "Avalona" w zakresie skalowania.
• Narzędzie Windows Snipping Tool pozwalające na stworzenie zrzutu ekranu zaznaczonego fragmentu pulpitu (także o nieregularnym kształcie), zapisanie go bądź wysłanie do adresata poprzez program pocztowy.
• Nowy uproszczony Rejestrator dźwięków, posiadający jedynie funkcje nagrywania dźwięku i jego zapis do formatu WMA (format ten będzie też prawdopodobnie wykorzystywany w ustawieniach dźwięków zdarzeń systemowych; jedynie Windows Media Player 11 wykorzystywać będzie format WAV przy zapisie ścieżek audio).
• Obsługa dowiązań symbolicznych w stylu tych znanych z systemów rodziny Unix.
• Ulepszone Menu Start. Napis Start z logiem Windows został zastąpiony okrągłym logiem Windows (tzw. Vista Orb), zaś kaskadowy widok Wszystkie programy został zastąpiony przez drzewko tworzone w jednym oknie. Dodatkowo menu posiada funkcję szybkiego wyszukiwania plików.
• Brak wsparcia dla systemu plików FAT16. Zastępującym go systemem stało się nowe rozwiązanie UDF, co powoduje możliwość nagrywania płyt CD i DVD "w locie", a także możliwość usuwania lub modyfikacji plików, nawet jeśli płyta nie jest RW.
• Usunięta obsługa portu gier. Teraz kontrolery gier (m.in. gamepady, dżojstiki, kierownice) można podłączać wyłącznie do portu USB.
• Rozpoznawanie mowy, umożliwiające sterowanie systemem wyłącznie za pomocą głosu. Rozpoznawanie mowy nie jest jednak dostępne w polskiej wersji Visty.