Microsoft Windows 2000 – jest biznesowym, 32-bitowym, wielozadaniowym z wywłaszczaniem, wielowątkowym, systemem operacyjnym z serii NT. Jest to kolejny system operacyjny należący do rodziny Microsoft Windows NT. Został wydany 17 lutego 2000 roku. Jego następcami są Windows XP, wydany w październiku 2001 roku, oraz Windows Server 2003, wydany w kwietniu 2003 roku. Windows 2000 jest klasyfikowany jako system operacyjny o jądrze hybrydowym.

Powstały cztery edycje systemu operacyjnego Windows 2000: Professional, Server, Advanced Server, i Datacenter Server. Ponadto Microsoft wydał także wersję Advanced Server Limited Edition i Datacenter Server Limited Edition, które zostały wprowadzone na rynek w 2001 roku i obsługiwały 64-bitowe mikroprocesory IntelItanium. Mimo, że poszczególne edycje systemu operacyjnego Windows 2000 są przeznaczone dla różnych rynków docelowych, wszystkie dzielą zestaw najważniejszych funkcjonalności, włączając w to wiele narzędzi systemowych, takich jak Microsoft Management Console i aplikacje standardowe systemu administracji. Wsparcie dla osób niepełnosprawnych w Windows NT 4.0 zostało poprawione poprzez wprowadzenie wielu technologii asystujących. Dodano również obsługę różnych języków i lokalizacji. Wszystkie wersje tego systemu operacyjnego obsługują system plików Windows NT, NTFS 3.0^[1], z możliwością szyfrowania plików, jak również zwykłe i dynamiczne zarządzanie dyskami. Rodzina Microsoft Windows 2000 posiada dodatkową funkcjonalność, włączając w to usługę Active Directory (hierarchiczny szkielet zasobów), Rozproszony system plikow (umożliwiający współdzielenie plików) i woluminy dyskowe z redundancją do korekcji błędów. Windows 2000 może być instalowany i dystrybuowany na komputerach korporacyjnych w sposób nadzorowany lub nienadzorowany. Instalacja nienadzorowana polega na użyciu plików odpowiedzi do wypełnienia informacji o instalacji. Może do tego posłużyć płyta startowa przygotowana przy użyciu Microsoft System Management Server, poprzez narzędzie System Preparation Tool.

W czasie premiery systemu Microsoft reklamował Windows 2000 jako najbezpieczniejszą wersję systemu Windows dotąd wydaną, jednakże system ten stał się później celem ataków wielu wysoce profilowanych wirusów, takich jak Code Red i Nimda. Po dziewięciu latach od wejścia Windows 2000 na rynek, nadal, niemal co miesiąc, pojawiają się zestawy łatek, mające poprawić bezpieczeństwo systemu.

Posiada możliwość pracy z systemem plików NTFS i FAT32, lepsze zabezpieczenia logowania, prawa dostępu do plików i ich szyfrowanie i kompresowanie (tylkoNTFS), przydział pamięci dyskowej dla użytkowników, obsługi większości urządzeń cyfrowych. Windows 2000 jest pierwszym systemem z serii NT obsługujący technologię USB i IrDA. Na komputerach pracujących pod kontrolą tego systemu możliwe jest uruchamianie aplikacji napisanych dla DOS i Windows 3.x. Windows 2000 jest ostatnim pozbawionym konieczności aktywacji wydaniem systemu Windows z linii NT. Do Windows 2000 wraz z Service Packiem 4 zostały dołączone Aktualizacje automatyczne zaimplementowane w system Microsoft Windows Millenium Edition.

Architektura

Architektura systemu składa się z dwóch przestrzeni (przestrzeń użytkownika oraz przestrzeń jądra) z wieloma różnymi modułami.

Windows 2000 jest systemem wysoce modularnym, składającym się z dwóch warstw: przestrzeni użytkownika i przestrzeni jądra. Programy użytkownika działają w przestrzeni użytkownika. Mają one dostęp wyłącznie do niektórych zasobów systemowych, podczas gdy w trybie jądra dostęp do pamięci systemowej i urządzeń zewnętrznych jest nieograniczony. Aplikacje działające w trybie użytkownika otrzymują dostęp do zasobów systemowych poprzez egzekutora, działającego w trybie jądra.

Przestrzeń użytkownika

Przestrzeń użytkownika w Windows 2000 składa się z podsystemów zdolnych do wydawania zamówień wejścia/wyjścia do odpowiednich sterowników trybu jądra poprzez menedżera wejścia/wyjścia. Warstwa użytkownika Windows 2000 składa się z dwóch podsystemów: podsystemu środowiska i podsystemu integralności^[2]. Podsystem środowiska jest przeznaczony do uruchamiania aplikacji napisanych dla wielu różnych typów systemów operacyjnych. Aplikacje te działają jednakże z niższym priorytetem, niż procesy trybu jądra. Wyróżniamy trzy główne środowiska:^[3]

1. Podsystem środowiska Win32, w którym działają 32-bitowe aplikacje systemu Windows, wspiera także NT Virtual DOS Machine, pozwalający na uruchamianie aplikacji dla MS-DOS i 16-bitowego Windows 3.1x (Win16).
2. Podsystem środowiska OS/2, w którym działają 16-bitowe aplikacje systemu OS/2 w trybie znakowym. Podsystem ten emuluje system OS/2 1.3 i 1.x, ale nie obsługuje 32-bitowych, oraz graficznych aplikacji dla systemu OS/2 2.x i późniejszych.
3. Podsystem środowiska POSIX pozwala na uruchamianie aplikacji ściśle zgodnych ze standardem POSIX.1, lub powiązanych z nim standardami ISO/IEC.

Podsystem integralności zajmuje się specyficznymi funkcjami systemu operacyjnego w imieniu podsystemu środowiska. Składa się z podsystemu bezpieczeństwa (który udostępnia lub blokuje dostęp, oraz obsługuje logowanie), usługi stacji roboczej (umożliwia otrzymanie dostępu do sieci) oraz usługi serwera (umożliwia udostępnianie usług sieciowych)^[4].

Przestrzeń jądra

Tryb jądra w systemie Windows 2000 ma pełen dostęp do sprzętu oraz zasobów systemów komputera. Uniemożliwia on usługom i aplikacjom trybu użytkownika dostęp do krytycznych obszarów systemu operacyjnego.

Egzekutor porozumiewa się ze wszystkimi podsystemami trybu użytkownika. Obsługuje on operacje wejścia/wyjścia, zarządza bezpieczeństwem i procesami. Zawiera on wiele komponentów, między innymi:

• Menedżer obiektów: specjalny podsystem egzekutora, przez który przejść muszą wszystkie inne podsystemy egzekutora, aby otrzymać dostęp do zasobów systemu. Jest on właściwie usługą zarządzającą zasobami, co czyni Windows 2000 systemem operacyjnym zorientowanym obiektowo.
• Menedżer wejścia/wyjścia: umożliwia komunikację pomiędzy urządzeniami a podsystemami działającymi w trybie użytkownika, tłumacząc komendy odczytu i zapisu tego trybu i przekazując je dosterowników urządzeń.
• Security Reference Monitor (SRM) : główna jednostka odpowiedzialna za egzekwowanie zasad bezpieczeństwa^[5].
• IPC Manager: skrót od Inter-Process Communication Manager (menedżer komunikacji międzyprocesowej), zarządza komunikacją pomiędzy klientami (podsystemem środowiska) i serwerami (komponentami wykonywalnymi).
• Zarządca wirtualnej pamięci (VMM): zarządza pamięcia wirtualną, pozwala systemowi Windows 2000 na używanie twardego dysku jako podstawowe urządzenie przechowywania danych (chociaż, dokładnie jest to przechowywanie wtórne).
• Zarządca procesów: zarządza procesami oraz tworzeniem i kończeniem wątków
• Zarządca PnP: używa Plug and Play i umożliwia detekcję urządzeń oraz instalację w czasie bootowania.
• Zarządca energii: koordynuje pracę zdarzeń związanych z energią i generuje pakiety IRP dotyczące energii.
• System wyświetlania jest obsługiwany przez sterownik urządzenia zawarty w pliku Win32k.sys. Komponent Window Manager tego sterownika jest odpowiedzialny za rysowanie okien i menu, a GDI (Graphics Device Interface) odpowiada za zadania takie jak rysowanie linii i krzywych, rendering fontów i obsługę palet. Windows 2000 wprowadził także alpha blending, co jest widoczne w efektach cieniowania menu.

Hardware Abstraction Layer w Windows 2000 (HAL), jest warstwą pomiędzy sprzętem (fizycznym) komputera a pozostałą częścią systemu operacyjnego. HAL został zaprojektowany, aby ukryć różnice w sprzęcie i zapewnić jednolitą platformę do uruchamiania aplikacji. HAL zawiera kod zależny od sprzętu kontrolujący interfejsy wejścia/wyjścia, kontrolery przerwań i wiele procesorów.

Jądro hybrydowe znajduje się pomiędzy HAL-em i executive, zapewnia synchronizację wieloprocesorową, szeregowanie wątków i obsługę przerwań, obsługę pułapek i wyjątków. Jądro hybrydowe często komunikuje się z menedżerem procesów^[6] i odpowiada za inicjalizację sterowników urządzeń w czasie rozruchu, która jest niezbędna do uruchomienia i działania systemu.

Okrojona odmiana jądra Windows 2000 została użyta w konsoli Xbox.

Nowe cechy Windows 2000

Windows 2000 jest pierwszą próbą stworzenia przez Microsoft systemu operacyjnego opartego na technologii NT dla użytkowników domowych. Świadczy o tym chociażby chwytliwa nazwa produktu, sugerująca kontynuację linii 9x. We wszystkich edycjach systemu Windows 2000 wprowadzono wiele nowych funkcji. Do najważniejszych z nich należą:

• NTFS 3.0 – nowa wersja systemu plików NTFS wzbogacono między innymi o funkcję szyfrowania (EFS),
• Nowy GUI – nowy poprawiony interfejs użytkownika znacznie ułatwiający pracę z systemem,
• WDM (Windows Driver Model) – nowy model tworzenia sterowników dla systemów Windows,
• Obsługa technologii USB i IrDA,
• Równoczesna obsługa FAT, FAT32 i NTFS.

Wady systemu

Niektóre programy napisane dla serii Windows 9x (zwłaszcza gry) nie współpracują z systemem 2000. Problem ten zazwyczaj udaje się rozwiązać poprzez instalację najnowszych uaktualnień systemu (takich jakService Pack) oraz rozszerzeń (jak DirectX czy OpenGL).

Powszechna funkcjonalność

Języki i lokalizacja[edytuj]

Windows 2000 obsługiwał różne języki, nie tylko angielski. Języki obsługiwane: arabski, armeński, bałtyckie, języki środkowoeuropejskie, gruziński, grecki, hebrajski, język indyjski, japoński, koreański, chiński,tajski, turecki, wietnamski i języki zachodnioeuropejskie^[7]. Jest też obsługa różnych lokalnych języków, listę ich można znależć na stronie Microsoftu.

Obsługa gier

Windows 2000 zawierał wersje DirectX 7.0, powszechnie używanym przez deweloperów od gier w Windowsie 98^[8]. Ostatnia wspierana wersja DirectX w Windows 2000 to DirectX 9.0c (Shader Model 3.0), ta sama wersja która jest wprowadzona do Windows XP Service Pack 2.^[9] Dzięki temu większość gier napisana na aktualne wersje DirectX mogą być uruchomione na Windows 2000, dla porównania Windows NT 4.0 zapewniał obsługę DirectX 3.0.

Edycje

• Terminal – środowisko udostępniane przez Windows 2000 Server jako usługi terminalowe ze współdzielonymi procesami i pamięcią,
• Professional – obsługuje 2 procesory i 4 GB RAM,
• Server – obsługuje 4 procesory i 4 GB RAM, Active Directory, Intellimirror, Kerberos, usługi terminalowe,
• Advanced Server – jak wersja "Server" lecz obsługuje 8 procesorów i 8 GB RAM, 2 węzły klastra,
• Datacenter Server – jak wersja "Advanced Server" lecz obsługuje 32 procesory i 64 GB RAM, 4 węzły klastra,
• Advanced Server, Limited Edition – specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel,
• Datacenter Server, Limited Edition – specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel.

Wersja polska

Windows 2000 Professional i Server są dostępne zarówno po polsku jak i po angielsku, ale za to Windows 2000 Advanced Server i Datacenter Server są dostępne tylko i wyłącznie po angielsku, włączając w to Limited Edition.

Wymagania sprzętowe

Wg producenta:
 

• procesor: Pentium 133 MHz,
• pamięć: 64 MB RAM,
• HDD: ok. 500 MB.

Zalecane:
 

• procesor: Pentium II 400 MHz,
• pamięć: 128 MB RAM,
• HDD: 4 GB,
• inne: CD-ROM.

Inne źródła^[10]:
 

• Pentium 133 MHz,
• 32 MB RAM,
• 650 MB miejsca na dysku,
• CD-ROM.

Wymagania sprzętowe Windows 2000 Server i Advanced Server

• procesor: Pentium 133 MHz,
• pamięć: 128 MB RAM,
• HDD: 2 GB.

Zalecane:

• procesor: Pentium II 400 MHz,
• pamięć: 256 MB RAM,
• HDD: 4 GB,
• inne: CD-ROM, karta sieciowa.

Wymagania sprzętowe Windows 2000 Datacenter Server

• System Windows 2000 Datacenter Server jest dostępny u dostawcy tylko ze sprzętem.

Następcy Windows 2000

Następcą Windows 2000 Professional jest Windows XP, a bezpośrednim następcą wersji serwerowych jest Windows Server 2003